Wang Qishan trifft philippinischen Auenminister in Beijing
Artéccol in dialètt mudnés
Al Turc (Türk?e) l'è na léngua altàica ch'la fà part dal grup dal léngui turchi e ch'l'è druàda da 125 migliò? ad parsòni stramnàdi in Turchìa, Cipri, Muldàvia, Kosovo, Germagna e àtar pòst incóra.
Al Turc 'l éra dascórs in d'l Impéri Utumà? e al druàva na versiò? cambiàda d'l alfabét àrab. In dal 1928 al presidènt Mustafa Kemal Atatürk, ch'al vliva muderni?àr la Turchìa, 'l à mis a da na banda 'l alfabét àrab tulénd a 'l sò pòst quél lati? mudifica.
Vucàli
[modifica | mudéfica la surzéia]Al Turc l'è na léngua ch'la t?? a drē a l'armunìa dal vucàli: quést a vōl dir ch'in na paròla i gh pōl'n èsar sōl dal vucàli dal stés grup, palatàli o velàri.
| Davànti (pala) | Dadrē (vēl) | |||
|---|---|---|---|---|
| sénsa làbar | cun i làbar | sénsa làbar | cun i làbar | |
| élt | i | ü | ? | u |
| bas | e | ? | a | o |
Al vucàli a, e, i, o, u i è? cumpàgni a 'l vucàli d'lItagliàn (o dal Fraré?/Mirandulé?, cun la O e la E saràdi, la [?] e la [?] difàti in Turc i n gh'è? minga). La ü invéci la s lè? cuma in dla paròla putè? dita da 'n Mant?à? (pütlét). Stésa ròba par la ? ch'la s lè? cuma in dla paròla fóra dita da 'n Mant?à? (f?ra). La I sénsa puntè? insìma la gh'à un sò? difarènt da quéla ch'la gh 'l à.
Al vucàli cun al ségn ^ insìma (asènt circunflès) i è? lunghi, cuma in emiglià?. La stésa ròba la sucéd quànd a s cata la létra ? ch'la sarvìs sōl a ?lungàr la vucàla ch'la vè? prima (la paròla da?, ch'la vōl dir muntàgna, difàti la s lè? daa).
Cunsunànti
[modifica | mudéfica la surzéia]| Làbar | Dènt | Alvèul | Dop 'l Alvèul | Pala | Vēl | Góla | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Na?àl | m | n | ||||||||||||
| Stóp | p | b | t | d | [c] | [?] | k | ɡ | ||||||
| Africa | t?? | d?? | ||||||||||||
| Frica | f | s | z | ? | ? | h | ||||||||
| Dav?inànt | ? | [?] | l | j | ||||||||||
| Vibrànt | ? | |||||||||||||
Al cunsunànti turchi i è? cumpàgni asè a quéli d'l emiglià? a part quìsti chè 'd sóta:
- la c la s lè? sèmpar cuma la g dólsa ad gir: Istiklal Caddesi (ch'a vōl dir Via Istiklal) difàti la s lè? /?ad'desi/
- la ? la s lè? sèmpar cuma la c dólsa ad ciàv: ?ocuk (ch'a vōl dir putè?) difàti la s lè? /?o'?uk/
- la g l'è sèmpar dura cuma in gósa: gece (ch'a vōl dir nòt) difàti la s lè? /ge'?e/
- la h l'è sèmpar dita tirànd dèntar al fia
- la s l'è sèmpar sórda (cuma in scrana)
- la ? la gh'à al sò? dla SC d'l itaglià? sciarpa: ?arap (ch'a vōl dir vè?) difàti la s lè? /?a'rap/
- la y la s lè? cuma la J ad jutàr
- la z l'è la S sunòra (cuma in ?éndar)
Gramàtica
[modifica | mudéfica la surzéia]Al Turc, cum anc al Finlandé? e 'l Ungheré? l'è na léngua aglutinànta, cun dal paròli ch'i s fànan sù miténd insém di pès indipendènt, paròli curti cun di sufìs ?unta in fónd.
| Turc | Emiglià? |
|---|---|
| ev | la cà |
| evler | al cà |
| evin | la tò cà |
| eviniz | la vòstra cà |
| evim | la mè cà |
| evleri | al sò cà |
| evimden | dla mè cà |
| evimde | in dla mè cà |
| evinizdeyim | a sò? in dal tò cà |
| evinizde miyim? | sò?-j-a in dal tò cà? |
Cum a sucéd anc in dal Giapuné? e in dal Latìn, al fra?i i s fànan miténd prima al sugèt, pò 'l ugèt e a la fi? al vérub (léngua SOV).
La gramàtica la ti? a drē bè? a 'l sò règhli, difàti in Turc a gh'è sōl un sustantì? minga regulàr (su ch'a vōl dir àqua). Stésa ròba p'r i vérub (èsar ch'al fà pa? par sò cònt).
E?èmpi
[modifica | mudéfica la surzéia]- turc: türk?e
- a t salùt: merhaba
- arvéd'r-as: 'ho??a kal?n
- par pia?ēr: lütfen
- a t ringràsi: te?ekkür ederim
- a t vój bè?: seni seviyorum
- bònanòt: iyi geceler
- bòn giōran: günayd?n
- sè: evet
- nò: hay?r
Nùmar da 1 a 10: bir (ò?), iki (dū), ü? (tri), d?rt (quàtar), be? (sinc), alt? (siē), yedi (sèt), sekiz (òt), dokuz (nó?), on (dé?).